ที่ตั้งและสภาพภูมิประเทศ
จังหวัดน่าน เป็นจังหวัดชายแดนทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย
ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ (Latitude)
ที่ 18 องศา 46 ลิปดา 30 ฟิลิปดาเหนือ และเส้นแวงที่ 18 องศา 46 ฟิลิปดาตะวันออก และอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 668 กิโลเมตร
จังหวัดน่าน มีพื้นที่ทั้งหมด 7,601,900 ไร่ หรือ 12,163.04 ตารางกิโลเมตร ซึ่งมีประวัติความเป็นมาที่เก่าแก่ยาวนาน
มีชื่อเรียกในพงศาวดารว่า นันทบุรี มีพื้นที่เต็มไปด้วยภูเขาสูงสลับซับซ้อน
ถึงร้อยละ 87.2 ของพื้นที่ทั้งหมด มีพื้นที่ราบเพียงร้อยละ 12.8 ส่วนใหญ่เป็นภูเขาซึ่งวางตัวในแนวเหนือ-ใต้ โดยเฉพาะบริเวณชายแดนด้านเหนือและตะวันออกซึ่งเป็นรอยต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ซึ่งมีดอยภูคาในเขตอำเภอปัว เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในจังหวัด คือ มีความสูงถึง 1,980 เมตร โดยมีพื้นที่ป่าตามกฎหมาย จำนวน 6,496,231.62
ไร่ เป็นป่าอนุรักษ์ 2,781,676.12 ไร่
และเป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ 3,714,555.50 ไร่
จากข้อมูลของกรมป่าไม้ พบว่า ในปี พ.ศ.2519 จังหวัดน่าน
มีพื้นที่ป่าสมบูรณ์ที่อยู่ทั้งในและนอกเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ทั้งหมด 5,280,625 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 73.94 ของพื้นที่ทั้งหมด และในปี พ.ศ.2556
มีพื้นที่ป่าไม้คงเหลือทั้งหมด 4,397,673.20 ไร่
คิดเป็นร้อยละ 57.84 ของพื้นที่ทั้งหมด
ส่วนพื้นที่ราบจะอยู่บริเวณตอนกลางของจังหวัด และตามลุ่มน้ำต่าง ๆ
จากข้อมูลของกรมป่าไม้พบว่าในปี พ.ศ.2519 จังหวัดน่าน มีพื้นที่ป่าสมบูรณ์ที่อยู่ทั้งในและนอกเขตป่าสงวนแห่งชาติทั้งหมด
5,280,625 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 73.94 ของพื้นที่ทั้งหมด พอถึงปี พ.ศ.2525
จังหวัดน่าน มีพื้นที่ป่า 3,509,375 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 49.14 ของพื้นที่จังหวัด ในปี พ.ศ. 2532
เนื้อที่ป่าลดลงเหลือ 3,193,125 ไร่
หรือร้อยละ 44.71 เนื้อที่ถูกบุกรุก ถูกทำลายไปเรื่อยๆ จนปี พ.ศ. 2541
พื้นที่ป่าของจังหวัดน่าน คงเหลือประมาณ 2,995,000 ไร่ หรือร้อยละ 41.77 ของพื้นที่ทั้งหมด
และในปัจจุบันได้มีการนำเทคโนโลยีระบบสารสนเทศ (GIS)
มาใช้ในการสำรวจพื้นที่ป่าไม้ในจังหวัดน่าน พบว่า ในปี พ .ศ. 2548 จังหวัดน่าน
มีพื้นที่ป่าไม้ 8,393 ตารางกิโลเมตร หรือ 5,245,625 ไร่ และป่าของจังหวัดน่าน เป็นป่าต้นน้ำของแม่น้ำน่าน ซึ่งไหลลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยามีปริมาณน้ำถึง 45
% จึงต้องช่วยกันอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่าให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น และปัจจุบันการบุกรุกพื้นที่ป่ายังคงมีเพิ่มขึ้นและเป็นไปอย่างต่อเนื่องในและนอกเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ทั้งหมด 5,280,625 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 73.94 ของพื้นที่ทั้งหมด และในปี พ.ศ.2556
มีพื้นที่ป่าไม้คงเหลือทั้งหมด 4,397,673.20 ไร่
คิดเป็นร้อยละ 57.84 ของพื้นที่ทั้งหมด
ส่วนพื้นที่ราบจะอยู่บริเวณตอนกลางของจังหวัด และตามลุ่มน้ำต่าง ๆ
อาณาเขตโดยรอบของจังหวัดน่าน
ทิศเหนือ ประกอบด้วย
อำเภอเฉลิมพระเกียรติ อำเภอทุ่งช้าง อำเภอเชียงกลาง อำเภอปัว และ อำเภอบ่อเกลือ
ซึ่งมีพื้นที่ติดต่อกับเขตเศรษฐกิจเชียงฮ่อน-หงสา
และแขวงไชยบุรีของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ทิศตะวันออก ประกอบด้วย
อำเภอภูเพียง อำเภอแม่จริม อำเภอสันติสุข อำเภอบ่อเกลือ และอำเภอเวียงสา
มีพื้นที่ติดต่อกับแขวงไชยบุรีของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ทิศใต้ ประกอบด้วย อำเภอนาหมื่น
ติดต่อกับจังหวัดอุตรดิตถ์ อำเภอนาน้อย และอำเภอเวียงสา ซึ่งทั้งสองอำเภอมีพื้นที่ติดต่อกับจังหวัดแพร่
ทิศตะวันตก ประกอบด้วย
อำเภอบ้านหลวง ซึ่งอยู่ติดกับอำเภอเชียงม่วน ของจังหวัดพะเยา อำเภอท่าวังผา ซึ่งมีพื้นที่ติดต่อกับอำเภอเชียงคำ
ของจังหวัดพะเยา
จังหวัดน่าน
มีความยาวตามแนวบริเวณชายแดนโดยรอบด้านทิศเหนือและทิศตะวันออก ที่ติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ประมาณ 277 กิโลเมตร
|
